نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

از مهم‌ترین موضوعات دهه‌های اخیر که تحول شگرفی را در حوزه قدرت و اجزا و عناصر آن و نیز کاربست قدرت پدید آورده است بعد جدیدی از قدرت به نام قدرت نرم است. گرچه ادبیات مدرن و مورد استفاده آن توسط اندیشمندان غربی مانند جوزف نای نظریه‌پردازی شده است اما در دهه‌های 70 و 80 میلادی نهضت امام خمینی جز با استفاده از همین مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی که امروز در قالب قدرت نرم می‌شناسند به پیروزی نرسید. یکی از مهم‌ترین این مؤلفه‌ها مفهومی به نام سرمایه اجتماعی است که حضرت امام با تبیین صحیح و کاربست دقیق و نیز شناخت همه جانبه از روحیات و فرهنگ افکار عمومی از آن به عنوان پلی برای پیروزی انقلاب استفاده کرد که در این پژوهش به دنبال تبیین و چگونگی استفاده از آن توسط حضرت امام هستیم.
در این پژوهش با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی که مفهوم سرمایه اجتماعی از مضامین مورد تاکید در فرمایشات ایشان به خصوص در حوزه سیاسی و اجتماعی است، ابتدا منظومه فکری ایشان در خصوص سرمایه اجتماعی که شامل مؤلفه‌ها، عناصر و اهمیت آن در شکل‌گیری یک جامعه اسلامی است توضیح داده خواهد شد و همچنین به نقش تاریخی مردم و استمرار حضور کمی و کیفی آنها در شکل بخش به سرمایه اجتماعی و باز تولید آن در جهت اقتدار فرهنگی و هویتی کشور پرداخته خواهد شد.
این سرمایه با اقدام فردی یا جمعی به تدریج و فرایندی شکل می‌گیرد و ریشه‌های آن با ایجاد شبکه‌های معقولانه، حس اعتماد، تفاهم بین الاذهانی و مشارکت جمعی با هدف تقویت انسجام درونی جامعه و در یک فرآیند تاریخی قابل شناخت است که البته در سده اخیر تاریخ ایران گسست‌ها و انقطاع‌های مختلفی مانع از هم افزایی و انباشت سرمایه اجتماعی شده‌اند. این مقاله به این پرسش پاسخ می‌دهد که جایگاه سرمایه اجتماعی در اندیشه‌های امام چیست و ایشان چگونه با بهره گیری از هویت اجتماعی جوانان به ساخت هویتی نظام اسلامی کوشیده‌اند؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Social Capital in the Context of the Soft Power With an Emphasis on the View of Imam Khomeini (peace be upon him)

نویسنده [English]

  • Ali Adami

Assistant Professor of Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The most important issues in recent decades, are the new version of power that is called soft power which has made great changes in power, its elements, components and application. Although its modern and current literature has been theorized by the western thinkers like J. Nye, yet the victory of Imam Khomeini’s revolution was shaped by using the social and cultural elements that today are recognized as soft power. One of these elements is the concept that is called social capital which Imam Khomeini has been used as the bridge to the victory of revolution through precise and correct explanation, application and also comprehensive knowledge of public opinion culture and characteristics. This paper is aimed to focus on the concept of social capital with an emphasis on Imam Khomeini’s thoughts specially social and political thoughts. At first, his thoughts witch are based on social capital including elements, components, and importance for a constructing an Islamic society is explained and then the historical role of the people and continuity of its qualitative as well as quantitative presence is discussed, as this role has contributed in producing and reproducing social capital towards identity and cultural authority of the country. This social capital is shaped gradually by individual and collective measures, and its roots could be recognized in a historical process by making rational network, a sense of confidence, intersubjective understanding and public participation with the aim of internal cohesion of society. It should be considered that in the last century of Iranian history, there are different discontinuities and ruptures which have prevented the synergy and the accumulation of social capital. This paper is to answer this question that what is the status of social capital in Imam Khomeini’s thoughts? And how Imam Khomeini has tried to build an identity construct of Islamic system by using the social identity of people?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Identity
  • Social Capital
  • Islamic and national identity
  • knowledge and confidence
احمدی کبر، سرمایه اجتماعی ایرا نیان ،فرهنگ مندان ، شماره چهلم، 1387 ،
اشرف نظری علی و بهاره سازمند، گفتمان هویت و ا نقلاب اسلامی ایران ، مرکز اسند ا قلاب اسلامی، 1387 ،
اکبری امین، نقش سرمایه اجتماعی د ر مشارکت، بررسی تأثییر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی – اجتماعی،
دا نشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران 1383 ،
تاج بخش کیان ، سرمایه اجتماعی ، اعتماد ، دموکراسی و توسعه، تهران: نشر شیرازه، 1385 ،
جان فیلد، سرمایه اجتماعی ، ترجمه غلامرضا غفاری، حسین رمضانی در سایت WWW, anthropalogy.Com
خواجه سروی غلامرضا، سی گفتارپیرامون امام خمینی، ا نقلاب و جمهوری اسلامی، انتشارات دانشگاه امام صادق 1389
فوکویاما فرانسیس، پایان نظم، ترجمه غلام عباس توسلی،تهران: ا نتشارات جامعه ایرا نیان ،چاپ  اول 1379-
روبرت پاتنام،د مکراسی و سنتهای مد نی، ترجمه د لفروز، تهران : ا نتشارات سلام، 1380 -
سریع القلم، محمود،  توسعه د ر جهان سوم ونظام  بین الملل، نشر سفیر،1396
صدر، سید محمد، آگاهی به رمز و راز رهبری امام، فصلنامه حضور، تابستان 1374 ، شماره 12 ،
عیوضی، محمد رحیم، عبور از استبداد ، فصلنامه زمانه ، شماره 15 ،
کریم زا ده علی، تصمیم گیری از دیدگاه  امام خمینی )ره(، فصلنامه مصباح، شماره 33 ، 34 ، 1379
نیکلاس آبرکراسی، استفن هیل،  برایان ترنر ،فرهنگ جامعه شناسی، ترجمه حسن پویان ، انتشارات چاپ پخش ، چاپ اول 1367
گولیلمو فررو، حاکمیت، ترجمه عباس آگاهی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، چاپ اول 1370
محبوب شهنازی، تقدیر مردمسالاری ایرا نی، ا نتشارات روزنه ، چاپ اول، 1380 ،
محسنی تبریزی، علیرضا، بررسی زمینه های  مشارکتی روستاییان  و ارتباط آن با ترویج کشاورزی، تهرا ن 1369
محمدی، منوچهر، اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، ا نتشارات امیرکبیر ،1366
میرزایی مقدم ،داوود ، ا نقلاب اسلامی و سرمایه اجتماعی ، در سایت  WWW bashgah.net
موسوی خمینی، سید روح الله صحیفه امام موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی جلد دوم 1389-
ملکوتیان ، مصطفی، بازخوا نی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه پردازی ها، پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی 1387
- منظور داوود و مهدی یادی پور، سرمایه اجتماعی عامل توسعه اجتماعی و اقتصادی ، را هبرد یاس شماره 15 پاییز، 1387
- نصوحیان ، محمد مهدی نقش اعتماد  متقابل حکومت و مردم در روند توسعه سیاسی،  راهبرد توسعه یاس، شماره 14، 1378
Wall, Ellen, Gabriele Ferrazzi, and Frans Schryer, (1998). " Getting The Goods on social Capital Rural Sociology
Greene, J.P. 2001. Social and cultural capital in Colonial British America: a case study", in Rotberg, R. (Ed.), Patterns of Social Capital: Stability and Change in Historical Perspective, Cambridge University
Putnam, R.D. 1995. "Bowling alone: America's declining Social Capital, Journal of Democracy 6(10)